Шупашкар районӗнчи Тутаркасси ял тӑрӑхӗнче регистрациленнӗ 28 ҫулти хӗрарӑмӑн коммуналлӑ тӑкаксемшӗн тата кредитсемшӗн 372 пин тенкӗ парӑм пухӑннӑ. Анчах хайхискере приставсем 2017 ҫултанпа шыраса тупайман: регистрациленнӗ вырӑнта вӑл пурӑнман, телефонне тытман.
Ҫапах ҫак хӗрарӑма тупма май килнӗ. Ӑна Шупашкрати ҫӗнӗ кӑнтӑр районӗнче асӑрханӑ. Унта хваттер илме те ӗлкӗрнӗ хайхискер. Вӑл виҫӗ ҫул приставсенчен тарса пурӑннӑ, пурӑнмалли вырӑна темиҫе хутчен те улӑштарнӑ.
Хӗрарӑм ӑна шыраса ан тупчӑр тесе хушаматне, ашшӗн ятне улӑштарнӑ, ҫӗнӗ документсем илнӗ. Анчах ҫакна ҫеҫ шута илмен вӑл: приставсен мӗнпур патшалӑх регистраци органӗнчен информаци ыйтма ирӗк пур.
РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑра пӗр хӗрарӑм хӑйӗн килӗ ҫумӗнчи ҫӳп-ҫапа ҫунтарса ярас тенӗ те сарӑмсӑр вилнӗ.
Ку ака уйӑхӗн 12-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Тутаркасси ял тӑрӑхӗнче пулнӑ. 66 ҫулти хӗрарӑм пахча хыҫӗнчи ҫӳп-ҫапа ҫунтарнӑ. Ҫулӑм ялкӑшнӑ май ҫӑра тӗтӗм йӑсӑрланнӑ. Ватӑ хӗрарӑм ҫӳп-ҫап ҫунтарнӑ вӑхӑтрах вилнӗ. Унӑн виллине каҫхине тупнӑ.
Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, тивӗҫлӗ канури хӗрарӑм сӗрӗмпе наркӑмӑшланса вилнӗ. Халӗ ӗҫ-пуҫа уҫӑмлатас тӗллевпе тӗрлӗ экспертиза ирттереҫҫӗ.
«Чечек ҫутҫанталӑкӑн пӗр пайӗ шутланать. Вӑл посёлокӑн пӗтӗмӗшле сӑнне уҫса парать», — тесе шухӑшлаҫҫӗ Шупашкар районӗнчи Тутаркасси ял тӑрӑхӗнче.
Тутаркасси ял тӑрӑхӗн ӗҫченӗсем кӑна мар, вырӑнти культурӑпа кану учрежденийӗсенче, вулавӑшра ӗҫлекенсем тата асӑннӑ ялта пурӑнакансем те тӳре-шара шухӑшӗпе килӗшеҫҫӗ курӑнать. Нумаях пулмасть вӗсем пурте пӗрле пулса тата посёлокра пурӑнакансем посёлока хӑтлӑх кӗртме тухнӑ. Хальхинче вӗсем, кӗреҫе-витре алла илнӗскерсем, урамсенче чечек лартнӑ.
Культура ӗҫченӗсем, вулавӑшра ӗҫлекенсем тата ял тӑрӑхӗнче тӑрӑшакансем тем тӗрлине суйланӑ: цинипе кӑвак агератума, шупка хӗрлӗ тата ҫутӑ кӑвак петуни... Вӗсем кӗркунне пуличченех чечекре ларӗҫ, Тутаркассине хитре ҫеҫке айне тӑвӗҫ.
Хӗрарӑмсем алӗҫӗпе ӗлӗкех аппаланма юратнӑ. Шупашкар районӗнчи Юртукасси ялӗнче хӗрарӑмсем кашнинчех алӗҫ тума пухӑнаҫҫӗ.
Ялта «Асамлӑ кружок» ӗҫлет. Вӑл ял хӗрарӑмӗсене савӑнӑҫ, киленӗҫ кӳрет.
Кружокра хӗрарӑмсем модӑпа килӗшсе тӑракан тумсене ҫеҫ ҫыхаҫҫӗ. Вӗсем кил тӗрӗше илемлетмелли япаласене те ҫыхаҫҫӗ. Ҫавсене вӗсем ҫывӑх ҫыннисене, тӑванӗсене, пӗлӗшӗсене парнелеҫҫӗ.
Хӗрарӑмсем ачисем валли те тумтир ҫыхаҫҫӗ. Ку кӑна мар — вӗсем валли теттесем те ҫыхаҫҫӗ.
Кружока ҫӳрекенсем мӗн пур мероприятие те хутшӑнаҫҫӗ. Куравсенчен те айккинче юлмаҫҫӗ — Тутаркасси ял тӑрӑхӗнче иртекен куравсене яланах хутшӑнаҫҫӗ.
Шупашкар районӗнчи Котеркассинчи Фольклор ҫуртне юсама 1 миллион тенкӗ ытла ларать. Маларах вырӑнти Тутаркасси ял тӑрӑхӗ культура ҫуртне юсакан подряд организацине палӑртассипе конкурс ирттернӗ. Халӗ юсав ӗҫӗсем пыраҫҫӗ.
«1947-мӗш ҫулта туса лартнӑ ҫурт япӑхса кайнӑччӗ. Кивӗ пулин те ку тӑрӑхрисемшӗн вӑл чӑн-чӑн культура вучахӗ пулса тӑнӑччӗ. Ҫиелтен юсани ҫителӗксӗррине кура ӑна тӗпрен юсама йышӑнтӑмӑр», — тесе пӗлтерчӗҫ вырӑнти ял тӑрӑхӗнче.
Сӑнсем (9)
Шупашкар районӗнче Акатуя унчченхи ҫулсенче яланах Кӳкеҫ ҫывӑхӗнчи уҫланкӑра ирттерекенччӗ. Республика кунне Шупашкарта кӑна мар, пӗр-пӗр районта та уявланӑ йӑлапа-ши, Шупашкар районӗсем те ӑна халӗ пӗр-пӗр ял тӑрӑхӗнче йӗркелеме тытӑнчӗҫ. Республика кунӗпе танлаштарсан, икӗ ҫӗрлӗ иртмест вӑл — Акатуй валли суйланӑ ял тӑрӑхӗнче кӑна. Ҫавӑнпа та ку ҫӗнӗлӗхе хурлакансем те ҫук мар. Апла-и, капла-и, пӗлтӗр ӑна Тутаркасси ял тӑрӑхӗнче ирттернӗччӗ, кӑҫал Ҫӗньял ял тӑрӑхне пуҫтарчӗҫ.
Шупашкареньсен Акатуйӗ ҫӗртмен 14-мӗшӗнче пулчӗ. Унта яланхиллех ял тӑрӑхӗсенчи ӑстасен куравне йӗркеленӗ, саламсем спорт вӑййисем, юрӑ-ташӑ пулнӑ. Тӑван района уявпа саламлама республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев та пырса ҫитнӗ. Экономика кӑтартӑвӗ кӑҫал Шупашкар районӗнче пӗлтӗрхинчен пысӑкраххине палӑртнӑ вӑл. Аш-пӑш туса илесси, сӑмахран, 19 процент пысӑкланнӑ, сӗт — 4 процент. Пӗрчӗллисен лаптӑкне ҫулсерен ӳстерсе пыраҫҫӗ-мӗн.
Акатуя пухӑннисене «Раҫҫей–2014» автомобиль экспедицине хутшӑнакансем те саламланӑ.
Камӑн мӗн шухӑш пулӗ те, Шупашкарти ломбардсенчен пӗрин директорӗ вара ҫӳп-ҫап контейнерӗ ҫуккишӗн пӑшӑрханнӑ. Хӑй укҫасӑр ҫын мар пулсан та туянма хытнӑ курӑнать — пӗҫертме шут тытнӑ. Хайхискер авӑнӑн 23-мӗшӗнчен Шупашкар районӗнчи Юртукассине тухса вӗҫтерет. Контейнера ҫурӑм хыҫне ҫакса килейместӗн-ҫке — 1 000 тенкӗ тӳлесе машина тытать. Тара тытнӑ машина хуҫипе, вӑл та яваплӑ должноҫре тар тӑкаканскер пулнӑ, контейнера тиесе килеҫҫӗ те вӑрра кайма шут тытнӑ ҫыннӑн суту-илӳ павильонӗ умне лартса хураҫҫӗ.
Уй куҫлӑ та вӑрман хӑлхаллӑ тесе ахальтен каламан пуль ҫав чӑваш. Ҫӳп-ҫап контейнерӗ ҫӗтнине ял халӑхӗ часах асӑрхать. Унтан та ытларах — тиесе кайнине асӑрхакан та тупӑннӑ.
Контейнер вӑрланӑ 28-ти арҫыннӑн халь суд тенкелӗ ҫине ларма тивӗ. Ют пурлӑха, ӑна Шупашкар районӗнчи Тутаркасси ял тӑрӑхӗ 4950 тенкӗ парса илнӗ, вӑрланӑ пирки айӑплава ҫирӗплетсе Шупашкар район прокуратури ӗҫе суда ярса панӑ.
Авӑнӑн 3-мӗшӗнче Тутаркасси ял тӑрӑхӗнчи (Шупашкар районӗ) Тури Макаҫ ял уявне паллӑ тунӑ.
250 ҫул каялла йӗркеленнӗ ҫак ял. Хастарсем ял кун-ҫулӗ пирки стенд, алӗҫ ӑстисен тата кӗрхи тулӑх пахча-ҫимӗҫ куравне йӗркеленӗ. Уява авалхи чӑваш йӑли-йӗркипе пуҫланӑ. Пухӑннисене Тутаркасси ял тӑрӑх пуҫлӑхӗ А. Елимов, ял старости В. Филиппов, Тутаркасси ял тӑрӑх депутачӗ Л. Кириллова саламланӑ. Алексей Александрович ялти ватӑсене, тин ҫуралнисене парнесемпе дипломсем панӑ, ялти чи лайӑх ҫуртсемпе чи лайӑх хуҫалӑхсене палӑртнӑ.
Ҫӑкалӑхьял тата Урай Макаҫ ял клубӗсен, Котеркассинчи Фольклор ҫурчӗн илемлӗх коллективӗсем, Тутаркассинчи Тӗп культура ҫурчӗн «Хӗлхем» ташӑ ушкӑнӗ куракансене хӑйсен ташши-юррипе савӑнтарнӑ.
Ҫу уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Шупашкар районӗнче пӗрлехи информаци кунӗ иртрӗ. ЧР Министрсен Кабинечӗн Председателӗн заместителӗ — ялхуҫалӑх министрӗ Михаил Игнатьев ертсе пыракан ушкӑн Тутаркасси пултарулӑх ҫуртӗнче ял ҫыннисемпе тӗл пулчӗ.
Министр республикӑн бюджет политикипе паллаштарчӗ, паянхи кун экономикӑра ырӑ улшӑнусем пуррине палӑртрӗ, ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑха, агропромышленность комплексне аталантарма палӑртнӑ утӑмсем пирки каларӗ.
Ун хыҫҫӑн Шупашкар районӗн пуҫлӑхӗ Анатолий Князев сӑмах илчӗ:
— Кӑҫал кӗркунне акса хӑварнӑ 5000 гектар тырӑ пӗтрӗ, вӗсене йӑлтах ҫӗнӗрен акмалла. Тӑкак сахал мар пулчӗ. Пӗр ҫуллӑх тата нумай ҫуллӑх курӑксем, кукуруза акатпӑр.
Унтан район пуҫлӑхӗ демографи ыйтӑвӗ лайӑхланса пынине, ҫавна май ача сачӗсем ытларах кирлине палӑртрӗ. Кӳкеҫре 300 ача черетре тӑрать, хӑш-пӗр ялсенче вара вырӑнсем пушӑ, унта ҫӗнӗ ушкӑнсем уҫма палӑртаҫҫӗ. «Ҫӗнӗрен 1 ача сачӗ тума 2 миллиона яхӑн укҫа кирлӗ, хатӗр учрежденире 1 ушкӑн уҫма — 600 пине яхӑн, — терӗ Анатолий Панетелеймонович.
-3.7 °C